Aerobik (oksijen içeren) egzersiz söz konusu olduğunda, en iyi metotlar hangileridir ve yararları nelerdir? Burada konuyu ayrıntılı olarak ele alacağım. Aerobik egzersiz örneklerini, ve izlenecek kuralları vereceğim. Şimdi, aerobik hakkında her şeyi öğrenme zamanı!
İnatçı vücut yağlarından kurtulmak ve mümkün olan en iyi forma kavuşmak, bir miktar aerobik egzersiz yapmayı gerektirebilir. Bilinen aerobik metot çeşitliliği ve bunları kardiyo ile ilişkilendirme yolları oldukça fazladır. Hatta fazla kilolarından arınıp, zor kazanılmış kaslarını göstermek isteyenlerin kafalarını karıştıracak kadar çok. Cevabı merak edilen soru: Aerobik egzersizin en iyi çeşitleri nelerdir? Kardiyovasküler yöntemle yağ yakmanın mükemmel bir yolu var mıdır, eğer varsa, nedir? Aerobik egzersiz doğası gereği birincil yakıt kaynağı olarak yağa gereksinim duyar. Karbonhidrat ve protein ise daha küçük ölçekte kullanılır. Bu yüzden yağ yakmak için, bir miktar aerobik çalışma gerekeceği açık ve nettir. Ancak, en iyi şekilde kilo vermek için yapılması gereken aerobik çalışmanın türü tartışmaya açık bir konudur. Aerobik çalışmalar (yüksek tempolu aerobiğin daha fazla kalori yaktığı bilinse de, genellikle orta tempolu yapılır) tekrarlı, uzun süren ve zor egzersizlerden oluşur. Egzersizler, kalp ve akciğerleri zorlamalı ve oksijeni yakıt kaynağı olarak kullanarak vücudu uzun bir süre desteklemelidir. (15-20 dakika veya daha uzun süre)
Bazı aerobik egzersizler:
Aerobik egzersizler yukarıda sayılanları ve bunların varyasyonlarını içerebilir. (Ortak noktaları vücudun en büyük kas gruplarının çalıştırılıyor olmasıdır). Bu makalenin amacı, yağ yakmak için en iyi aerobik egzersiz metotlarını belirlemek ve bu yöntemlerin etkili olma sebeplerini sizlere açıklamaktır. Aerobik egzersiz sırasında, oksijen, yağ ve karbonhidrat birleştirilip adenozin trifosfat (ATP) üretilir. ATP bütün vücut hücreleri için temel enerji kaynağıdır. Aerobik Egzersizin YararlarıAerobik egzersizlerin bütün formları birçok benzer fayda sağlar. Yüksek ve düşük tempolu metotların (sözde her ikisi de yağ yakma aralığı içinde olmasına rağmen) kendilerine özel farklı faydaları vardır.
Belli bir aerobik metodundan yarar sağlamak için önce egzersizin ne tempoda yapılacağına karar verilmesi gerekir. Öncelikle Hedef Kalp Hızının (HKH) alt ve üst sınırlarını tespit etmek gerekir. Aralığın alt ucu Maksimum Kalp Atış Hızının (MKAH) yüzde 55’i, üst ucu ise yüzde MKAH’nin 80’idir. Bir hesap makinesi kullanarak bu değerleri bulabilirsiniz. (220 den yaşınızı çıkarıp, çıkan sonucu önce 0,55, sonra 0,80 ile çarpın) Aerobik egzersizin (yoğunluğu ne olursa olsun) aşağıdaki konulara yardımı olacaktır:
Düşük-Orta tempolu aerobik çalışma (MKAH’nin yüzde 50-75’i):
Orta-Yüksek tempolu aerobik çalışma (MKAH’nin yüzde 70-85’i):
Aerobik Egzersiz Metotları & AvantajlarıUygun aerobik çalışma temposu kişinin hedeflerine göre belirlendikten sonra ne tip egzersiz yapılacağı seçilmelidir. Bazı egzersizler doğası gereği yüksek tempoluyken, bazıları ise düşük tempoludur. Bazıları kişinin belirli spor hedeflerine uygunken, diğerlerinin amacı fiziksel belirginlik için vücut yağını düşürmektir.
İyi bir aerobik egzersiz seçmenin anahtarı, eğlenceli ve etkili olmasıdır. Böylece hedefe giden yolda sürekliliği garanti edebilirsiniz. 1. Yürüyüş (Saatte 300-400 Kalori)Yürüyüş, bir zamanlar yağ yakmak için kusursuz bir aerobik egzersiz olarak düşünülse de, şimdilerde en az etkili aerobik yöntemi olarak kabul ediliyor.
Yeni başlayanlar, kas incinmesi yaşayanlar veya çok kilolular için harika olmasına rağmen, diğer metotlara kıyasla düşük temposu sebebiyle kilo vermek ve fit bir görünüme kavuşmak için en ideal seçenek değildir. Yoğunluğu daha düşük olan bir egzersizin, birim zamanda daha az kalori yaktığı düşünülüyor. (45 dakikalık orta hızda yürüyüşün, 15 dakika bisiklete binmekten daha az kalori yakması gibi) Ayrıca, yürüyüşten sonra metabolizmada ortalama 1-2 saatlik bir artış görülüyor. Oysaki yüksek tempolu aerobik egzersizlerde bu süre 24 saate kadar çıkar. Yürüyüş aşağıdaki amaçlarda kullanılabilir:
Yeni başlayanlar için iyi bir yürüyüş programı aşağıdaki gibi olabilir:
2. Koşu (Saatte 600 Kalori)Yürüyüş ile kıyaslandığında daha yüksek tempolu bir egzersiz olan koşu, (бросать anaerobik olduğu için bu kapsamda değildir) yağ yakmak, ve kalp ve akciğer sağlığını iyileştirmek için etkili bir yöntemdir.
Kilo verme amacıyla yapılan koşunun asıl yararı çok fazla kalori yakmasının yanı sıra metabolizma hızını egzersiz sonrasında da uzun bir süre yüksek tutmasıdır. Yağ yakmak için koşunun bir çeşidi olan tempolu ve yavaş koşu da yapılabilir. Bu yöntem de yüksek tempolu bir aerobiktir ve öncelikli yakıt olarak karbonhidratın kullanıldığı anaerobik sınırı geçmez. Koşu tıpkı yürüyüş gibi vücudun tüm alt kısmını çalıştırır ama çok daha büyük ölçüde.
Özelikle, kalça fleksörleri (bükülme hareketi yapan kaslar), hamstringler (diz arkasındaki kirişler), quadrisepler (bacağın ön üst kısmındaki kas gurubu) ve baldırları çalıştırır. Harika bir alt vücut antrenmanıdır. Ayrıca kolları da çalıştırır ve ekstra kalori yakan bir etki sağlar. Koşu aşağıdaki amaçlar için kullanılabilir:
Yeni başlayanlar için koşu programı aşağıdaki gibi olabilir:
3. Велоспорт (600 калорий в час)Bisiklete binerken ve koşarken aynı kaslar çalışır, fakat kas ve kemiklere daha az yük bindirdiği için bisiklet daha avantajlıdır. Bu da bisikleti belli sakatlığı olanlar hariç herkes için ideal bir seçim yapar.
Kondisyon bisikleti veya açık havada normal bisiklet kullanılabilir. Amaç yağ yakmak olduğu ve kapalı alanda daha az dikkat dağıldığı için kondisyon bisikleti önerilir. İster kondisyon bisikleti, ister normal bisiklet olsun, ikisinin de temposu tercihe göre değiştirilebildiği için kardiyovasküler hedefleriniz ne olursa olsun herkese uygundur. Bisiklete binerken tempo yavaştan hızlıya ani bir şekilde değiştirilebildiğinden, YTAA (Yüksek Tempolu Aralıklı Antrenman) için de idealdir. Vücut geliştiriciler için bisiklete binme, bacağın ön üst kısmındaki kas grubunu şekillendirir. Bu da yarışma döneminde yarışmacıya belirgin bir farklılık sağlar. Aerobik egzersiz olarak bisiklete binme aşağıdaki nedenlerle yararlıdır:
Yeni başlayanlar için bisiklete binme programı aşağıdaki gibi olabilir:
4. Kürek Çekme (Saatte 840 Kalori)Kürek çekme aleti ile yapılan egzersiz tüm vücudu çalıştırır. Ayrıca, vücut yağını sıyırıp atan yüksek tempolu bir çalışmadır. Yürüyüşten yüksek temposu, koşudan düşük etkisi, ve vücuttaki tüm ana kasları çalıştırması ile kürek çekme, mükemmel bir egzersiz olarak kabul edilir ve yaygın olarak yapılan diğer aerobik çalışmalardan daha fazla saat başına kalori yaktırır. (saatte 840 kalori) Aerobik egzersiz olarak kürek çekme aşağıdaki sebeplerle yararlıdır:
5. Yüzme (Saatte 600 Kalori)Yüzme de kürek çekme gibi bütün vücudu çalıştırırken çok fazla kalori yaktıran harika bir egzersizdir. Üstelik ağırlıksız ortamda (suda) yapıldığı ve kas ve kemiklere az yük bindirdiği için sakatlanma riski de çok düşüktür.
Serbest stilde yüzmek, birçok insan için yeterince iyi olsa da, farklı kas gruplarını çalıştırmak için mümkünse değişik stillerde kulaç atmak çok yararlı olacaktır. Bu tempo değişimi daha fazla kalori yakılmasına yardımcı olur. Yüzme aşağıdaki sebeplerden ötürü harika bir aerobik egzersizdir:
6. İp Atlama (Saatte 1000 ve Üzeri Kalori)Kas ve kemiklere çok yük bindiren bir egzersiz olsa da, eğer doğru yapılırsa ip atlama harika bir aerobik egzersizdir. Baldır ve omuz kaslarını dinamik bir şekilde çalıştırdığından bu kas gruplarını büyük ölçüde belirginleştiririr. Doğru bir şekilde ip atlama, inanılmaz derecede beceri, kuvvet, odaklanma ve sabır gerektirir. Bu yüzden en zor aerobik egzersizlerden biri olarak sayılabilir.
İp atlama, kürek çekmekten daha fazla kalori yaksa da (saatte 1000 kaloriden fazla), yaygın bir aerobik egzersiz olarak kullanılmaz. Eğer çok uzun süre yapılırsa, bacak ve kalça sakatlanmalarına sebep olabilir. Bu yüzden en iyisi süreyi kısa tutmaktır. Ustalaştıktan sonra, ip atlama şu nedenlerle oldukça etkilidir:
7. YTAA (Yüksek Tempolu Aralıklı Antrenman)YTAA (Yüksek Tempolu Aralıklı Antrenman) yağ yakmanın en yeni ve etkili yollarından biridir. Geleneksel kardiyo metotlarına kıyasla çok daha kısa zamanda istenen etkiyi veren, yoğun tempolu bir aerobik antrenman seçeneğidir.
YTAA, isminden de anlaşılabileceği gibi yüksek tempolu aerobik çalışmaya, çok daha yüksek tempolu bir bileşen katarak çok fazla miktarda yağ yakmanızı sağlar. Ayrıca metabolizma hızınız, egzersiz sonrasında da yüksek olduğundan yağ yakma etkisi 24 saat boyunca devam eder. Düzenli aerobik yapılırken, bir zaman sonra gelişmenin yerinde saydığı bir durgunluğa girilebilir. Bu vücudun aynı tempoya alıştığı ve kalorileri saklamaya çalıştığı anlamına gelir. YTAA yaparak yani tempoyu sık sık değiştirerek, durgunluk problemi önlenebilir. YTAA antrenman örneği aşağıdaki gibi olabilir: Aerobik antrenman olarak bisiklet yaparken ortadan yüksek tempoya doğru (MKAH’nin yüzde 75-80’i) iki dakika çalışın. Sonra çalışma hızınızı çabucak MKAH’nin yüzde 90’ının üstüne 30-60 saniye boyunca yükseltin. Bu şekilde 30 dakika boyunca aynı süreci tekrarlayın. Koşma, kürek çekme veya yüzme egzersizlerinde benzer şekilde YTAA yapabilirsiniz. YTAA aşağıdaki sebeplerden dolayı mükemmeldir:
Aerobik Egzersiz ÖnerileriKademeli Olarak BaşlayınDiğer antrenmanlarda olduğu gibi, aerobik egzersize eğitimin ilk aşamalarında özellikle de aşırı kilolu veya antrenmansız olanlar için yavaş tempoda başlanmalıdır. Yürüyüş, yeni başlayanlar için mükemmel bir başlangıç egzersizi olur. Diğer metotlardan daha az emek ister ve kas ve kemik üzerine daha az yük bindirir.
Kısa sürede aşırı yoğun çalışma yapmak, sakatlanmalara veya tükenmeye neden olabilir. Antrenmanlara kasları ısıtarak ve eklemleri yağlayarak başlamak çok önemlidir. Özellikle yüksek tempoda çalışılacaksa, yoğunluk kademeli olarak artırılmalıdır. Hedeflenen Kalp Atış Hızı Aralığında Çalışın”Yağ yakma aralığı” kavramı gözden düşmüş olsa da, vücudun tam kapasite çalıştığından emin olmak için belirli bir kalp atış hızı aralığında kalmak hala önemlidir. Daha önce verilen formül kullanılarak, hedef kalp atış hızının alt ve üst limitlerine karar verilip, antrenman bu değerlere göre ayarlanır.
Daha fazla fayda sağlamak için, üst limite yakın çalışın. Aralığın üst sınırını aşarsanız sakatlanma riski ile karşılaşabilirken, alt sınırının altına düşerseniz etkisi çok az olur. Aşırıya KaçmayınKardiyo her zaman güvenle yapılmalıdır. Aşırı çalışmak, başarmaya çalışılanın tersine bir etki yaratabilir. Seansın süresi 45-60 dakikayı aşmadığı sürece (bu sürenin tamamen sağlıklı insanlar için uygun olduğu kabul edilir) yağ yakma ve sağlığa olan diğer faydalar ortaya çıkar.
Sınırı aşmak, tekrarlayan sakatlıklara (egzersiz türüne bağlı olarak) ve kas kaybına yol açabilir. Kas kaybı metabolizmanın yavaşlamasıyla ve yağ kaybının engellenmesiyle sonuçlanır. Ağırlık kaldırma programı eşliğinde yapılan kardiyo, aşırıya kaçmamak için dikkatle izlenmelidir. Fit olmak için ideali aerobik egzersizleri ve ağırlık kaldırma antrenmanlarını beraber yapmaktır. Bir Etki Yaratmak İçin Yeterince Yapın (Yoğunluk, Süre ve Sıklık Açısından)Bir aerobik antrenman programından en iyi şekilde yararlanmak için, yoğunluk, süre ve sıklık titizlikle planlanmalıdır. Böylece yeterli etki sağlanabilir. Bu değerler kişinin özel hedeflerine veya hangi seviyede olduğuna bağlı olarak değişkenlik gösterebilir.
Örnek olarak genel bir aerobik antrenman programı (orta derecede antrenmanlı bir kursiyer için) bisiklet çevirme yoğunluğu MKAH’nin yüzde 70-85’i, süresi 45-60 dakika ve sıklığı haftada 4 gün olmalıdır. Daha az antrenmanlı biri için daha azı yeterlidir. Antrenman Öncesinde, Esnasında ve Sonrasında Su İçinAerobik antrenman yapılırken, artan vücut ısısı ve ter yoluyla büyük bir miktarda sıvı kaybı gerçekleşir. Egzersiz öncesinde, egzersiz sırasında ve sonrasında su içmek çok önemlidir. Yeteri kadar su içmeden aerobik çalışma yapmak (özellikle sıcak havada) vücudun su kaybına ve performans düşüklüğüne sebep olur. Onun için hiç susuz kalmayın. SonuçVücudu güzel bir forma kavuşturmak için bir miktar aerobik çalışmanın gerektiği genel bir kanıdır. Ancak yapılacak çalışmanın türü ve kullanılan yöntem kişiden kişiye göre değişir. Seçilen egzersizin kişinin gereksinimlerini karşılaması, eğlenceli, etkili ve istikrarlı olması üstün başarı elde etmek için çok önemlidir.
Umarım bu makale aerobik çalışmanın sunduğu yararları ve uygun yöntemleri akıllarda netleştirmiştir ve fit olma hedeflerinize ulaşmanız konusunda size bir ışık tutmuştur. Daha fazla bilgi için diğer makalelerimize göz atmayı ve sitemize üye olmayı unutmayın! |